In het debat over de toeslagenaffaire heeft de Tweede Kamer het kabinet bij motie verzocht om “een voorstel te doen hoe overal binnen overheidsinstellingen vervuilde data, risicomodellen en het gebruik van nationaliteit worden opgeruimd”. Staatssecretaris Knops heeft hiervoor een voorstel aan de Kamer gestuurd.
Mooi is dat de staatssecretaris benadrukt dat het niet alleen gaat om de rechtmatigheid, maar dat er voor het gebruik van gegevens in risicomodellen ook een objectieve rechtvaardigingsgrond moet zijn.
Minder mooi is dat het uitsluitend over nationaliteit gaat (inclusief etniciteit en geboorteplaats), en dat de staatssecretaris voorziet dat sommige departementen een hele kabinetsperiode nodig zullen hebben voor deze exercitie. Het suggereert dat onze overheid hard bezig is om een fairness debt op te bouwen, die op deze manier de komende jaren alleen maar groter zal worden.
Interessant is tot slot dat de staatssecretaris vindt dat of er al dan niet sprake is
van onrechtmatig of oneigenlijk gebruik objectief meetbaar moet zijn, zodat de resultaten tussen overheidsorganisaties vergelijkbaar zijn. Hij komt binnenkort met een voorstel daarvoor. Dit klinkt als een mooi streven, maar is ook riskant: hoe "objectiever meetbaar", hoe groter het risico dat alleen de formele definitie nog telt, en er minder écht wordt nagedacht over die objectieve rechtvaardigingsgrond.
